Het is geen uitzondering dat bedrijfsleiders een rekening-courant vordering op hun eigen vennootschap hebben als gevolg van de financiering van uitgaven van de vennootschap met privémiddelen. Echter, wat gebeurt er met deze vordering wanneer de bedrijfsleider komt te overlijden en wat zijn de gevolgen in het kader van de erfbelasting? Wat zijn de opties?
Deze vraag is uiterst relevant in het kader van successieplanning, aangezien een openstaande rekening-courant vordering een bezitting is van de bedrijfsleider. Bijgevolg zal deze vordering bij overlijden van de bestuurder tot de nalatenschap van deze laatstgenoemde gerekend worden.
Verlaagd tarief voor familiale ondernemingen is niet van toepassing
Het Belgische fiscaal recht kent enkele gunstregimes voor de overdracht (van de aandelen) van familiale ondernemingen. Fel samengevat:
- 0% schenkbelasting wanneer de bedrijfsleider vóór het overlijden (de aandelen van) de kwalificerende familiale onderneming schenkt;
- Verlaagde successierechten zijn van toepassing op (de aandelen van) de in aanmerking komende familiale onderneming.
Aangezien “een openstaande vordering op een familiale onderneming” op zich niet hetzelfde is als “een familiale onderneming” of als “de aandelen van de familiale onderneming”, zijn de bovenstaande gunstregimes op de overdracht van een openstaande rekening-courant vordering niet van toepassing in Vlaanderen en Brussel. Bijgevolg zullen in beide gewesten de hogere standaardtarieven uitwerking hebben. In Wallonië kan wel onder zeer strikte voorwaarden een vrijstelling genoten worden.
Wat zijn je opties?
Om de hogere standaardtarieven van de schenkbelasting of de successierechten te vermijden, kunnen we de volgende alternatieven samenvatten:
- Het is mogelijk om de rekening-courant vordering voor het overlijden te schenken aan bepaalde begiftigden bv. kinderen. In dat geval spelen in Vlaanderen en Brussel de vaste tarieven van de schenkbelasting die enerzijds 3% (in het geval de personen in kwestie getrouwd, wettelijk samenwonend of verwanten in rechte lijn zijn) of anderzijds 7% (in alle andere gevallen). In Wallonië bedragen de tarieven voor schenkingen 3,3% (tussen verwanten in rechte lijn), 5,5% (tussen broers, zussen, nonkels, tantes, neven en nichten) en 7,7% (in alle andere gevallen). Echter, er is in elk van bovenstaande gevallen een verplichte tussenkomst door de notaris vereist wat bijkomende kosten met zich meebrengt. Bij de schenking wordt overigens vaak voor een voorbehoud van vruchtgebruik op de vordering geopteerd waardoor de bedrijfsleider nog voor een bepaalde periode (vaak voor de resterende duur van zijn leven) van de inkomsten op de vorderingen (interesten) kan genieten;
- De vennootschap kan opteren om de openstaande rekening-courant schuld terug te betalen aan de bestuurder met beschikbare cash of kan hiervoor ook externe financiering bij de bank aangaan;
- Tenslotte kan gekozen worden om de openstaande rekening-courant vordering in te brengen in het kapitaal (of het equivalent voor andere vennootschapsvormen dan de NV). Bijgevolg ontvangt de bestuurder aandelen van de familiale onderneming die wel in aanmerking komen voor de voornoemde gunstregimes van de schenkbelasting en de erfbelasting. Ook in dit geval is de tussenkomst van een notaris vereist en bovendien ook een verslag van de bedrijfsrevisor. De registratiekost van een kapitaalverhoging in natura bedraagt slechts EUR 50.
Om niet voor onaangename verrassingen komen te staan bij het overlijden van de bestuurder, is het aangewezen voor deze laatstgenoemde om op voorhand na te denken over de bestemming van zijn rekening-courant vordering, in het bijzonder als deze vordering van aanzienlijke waarde is. Zeker aangezien er alternatieven voorhanden zijn om hier tijdig iets aan te doen.
